Ik wil vandaag blijven stilstaan bij de eerste lezing, het bekende verhaal van Abraham die God tot vervelens toe blijft smeken om de goede mensen uit Sodom en Gomorra niet samen met de slechteriken te straffen. Misschien toch eerst even opnieuw het verhaal situeren.

Abraham heeft drie vreemdelingen te gast gehad, en nu doet hij hen uitgeleide. Hij gaat een stuk met hen mee. Beneden zien zij Sodom liggen. Sodom, samen met Gomorra, is – voor degenen die dit verhaal beluisterden – het beeld van het onnoemelijke kwaad dat mensen elkaar aandoen. God is daar razend over, en omdat Hij geen onrecht verdraagt en de rechtvaardigheid zelve is, openbaart hij aan Abraham zijn plan om de beide steden totaal te vernietigen,  ze met wortel en tak uit te roeien. En dan laat Abraham zich horen. Wat nu als er in die stad zich onder de boosdoeners vijftig onschuldigen bevinden? Gij die de Rechter zijt over de hele wereld kunt toch niet zo onrechtvaardig zijn dat Ge de schuldigen en de onschuldigen over een kam scheert? Ik weet dat Ge woedend zijt, God. Dat is volkomen terecht. Maar gaat uw woede nu niet te ver? Zijt ge nu niet een tikkeltje té rechtvaardig? Misschien kan een strijd van het goede tegen het kwade zó fel zijn dat hij ook wel eens een nieuw kwaad tot gevolg zou kunnen hebben?

Jezus is op weg naar Jeruzalem. Onderweg grijpen tal van ontmoetingen plaats. Mensen willen leerling worden, leerling van Jezus. In dat verband hoorden we vorige week de parabel van de barmhartige Samaritaan. De Samaritaan wordt geraakt door de ellende van de mens die langs de kant van de weg voor dood werd achter gelaten. En hij steekt de handen uit de mouwen. Hij draagt zorg voor zijn medemens. Jezus stelt hem voor als een echte leerling. Het gaat om het doen, het handelen.

“Ga dan en doe gij evenzo”

Aan het begin van de oorlog in Oekraïne schatte men dat 4 miljoen Oekraïners hun land zouden ontvluchten. Dat aantal was een pijnlijke onderschatting. Nu wordt er geschat dat 12 miljoen Oekraïners hulp en bescherming nodig hebben in hun land, en dat meer dan 8 miljoen vluchtelingen onderdak zullen vinden in landen in Europa en over de hele wereld.

Soms zijn er kleine gebaren die ons onbeduidend lijken, maar die ons uiteindelijk zullen bijblijven voor de rest van ons leven. Een ervan komt me hier voor de geest. Toen ik kind was en samen met mijn grootmoeder bij haar thuis kwam, doopte deze steeds haar vingers in een klein wijwatervat naast de voordeur, vervolgens keerde ze zich naar mij of een van haar andere kleinkinderen en nodigde ons uit eveneens een kruisteken te maken. Het was haar manier om te zeggen: “Vrede aan mijn huis”. Het was belangrijk niet te vergeten dat we niet enkel in haar huis binnentraden, maar ook in een verblijfplaats waar God aanwezig was.

Wie goed geluisterd heeft naar het evangelie, moet nu toch ofwel in de war zijn, ofwel heel kwaad. Want een aantal zaken die men daar te slikken krijgt, zijn immers voor de meeste mensen ofwel onbegrijpelijk, ofwel verwerpelijk. Als je mij wilt volgen, zegt Jezus, moet je jouw vaste stek opgeven, mag je zelfs je vader niet begraven, en je mag zeker geen afscheid nemen van je familie of je gezin. Is het werkelijk Jezus die hier aan het woord is? Dat klopt toch niet met zijn boodschap van liefde, denken we dan spontaan. Dergelijke reacties zijn zeker te begrijpen. Ik ga de harde eisen van Jezus niet afzwakken – wie ben ik, om dat te doen? Maar tegelijk wil ik jullie erop wijzen dat Jezus hier spreekt op de manier waarop men in het oude Oosten iets duidelijk wilde maken. Namelijk met veel beelden en vooral met veel overdrijving. 

Op een zondag deed een moeder haar uiterste best om haar zoon uit bed te krijgen, zeggende dat het tijd was om naar de Mis te gaan. Geen reactie. Tien minuten later probeert ze het nog eens: ‘Sta op, en ga onmiddellijk naar de kerk!’ ‘Laat me gerust, alsjeblieft! Het is zo slaapverwekkend daar! Waarom zou ik daarheen moeten gaan?’ ‘Om twee redenen, zoonlief. De eerste: je weet dat je ’s zondags naar de Mis moet gaan; de tweede: je bent bisschop van dit bisdom!’ Het lijkt er echter op dat het niet enkel de bisschoppen zijn die niet altijd zin hebben om naar de Mis te gaan op zondagochtend.

Heilige Drieëenheid – Hoe zal ik dat uitleggen. Niet eenvoudig.
Het Christendom is een openbaringsgodsdienst.  Dat betekent dat God
zich heeft doen kennen. God is geen projectie vanuit ons eigen denken,
nee, God heeft zich aan ons doen kennen.

We hoorden Jezus zeggen dat hij de geest van waarheid zou zenden aan zijn leerlingen. Hij heeft zeker niet ingeschat welke chaos en verwarring die geest zou veroorzaken. Er is om de waarheid gestreden en oorlog gevoerd. De geest van God zat gewrongen in een koude oorlog die gevoerd binnen het christendom tussen katholieken en protestanten, Orthodoxen en Anglicanen. Ook de  grote monotheïstische godsdiensten – joden, christenen en moslims – droegen elkaar niet bepaald een warm hart toe. Ook zij hebben elkaar de duivel aangedaan en meer dan dat. En het moet gezegd: zelfs de missionering is niet alleen met veel geweld gepaard gegaan, er zijn ook hele culturen gewoon van de kaart geveegd. Zo gaat het inderdaad wanneer men waarheid verstaat als een blok graniet die van boven op onze aarde is neergedonderd.

"Opdat zij allen een mogen zijn"

In het evangelie van vandaag bidt Jezus voor eenheid. Als Jezus bidt voor onze eenheid, dan erkent en wijst hij ook de grenzen en verschillen af die ons verdelen. Er is verdeeldheid binnen onze families, binnen onze kerken, binnen onze naties. We zouden door kunnen gaan met het opsommen van de grenzen die we tegenkomen.

Dat pasen, hemelvaart en pinksteren als feesten bij elkaar horen, weten wij. Trouwens, in de eerste ‘christelijke’ gemeenschappen werden ze als één feest gevierd. Pas later zijn het drie feestdagen geworden. Het gaat om één geloof: Jezus Christus is verrezen. Hij leeft en werkt voort bij alle mensen die zich hem herinneren en hem willen volgen. We hoorden dat de apostelen die Jezus nastaren, door twee mannen in het wit tot de werkelijkheid worden teruggeroepen: 'Kijk niet naar boven en blijf niet enkel stilstaan bij het verleden; nu is het aan jullie om Jezus' werk voort te zetten.' Ze hebben het begrepen, en door de Geest gedreven zijn zij en zovele generaties christenen na hen aan de slag gegaan. Ook wij vandaag worden opgeroepen die uitdaging te beantwoorden, daarbij gesteund door de kracht van de Heilige Geest. Dat is – misschien een beetje te hoekig gezegd en te vlug samengevat – de betekenis van het Hemelvaartsfeest.

“Ik zal alleen spreken in aanwezigheid van mijn advocaat”. Als je naar de website avocaat.be gaat, vind je deze uitnodiging: bel van tevoren een advocaat, zodat er achteraf geen moeilijkheden zijn... Praat eerst zelf met uw advocaat over wat er misloopt en wat daaraan gedaan kan worden. Een advocaat, beter vroeg dan laat…

Beide lezingen, het evangelie van Johannes en de handelingen van de apostelen, gaan over de eerste stappen van de ontluikende geloofsgemeenschap. Om te beginnen horen we hoe Jezus afscheid neemt van zijn vrienden. “Ik noem u geen dienaars meer, u heb ik vrienden genoemd” (15, 15). Er ligt een grote intimiteit in deze woorden. Een soort levenstestament. Liefde is inderdaad het centrale begrip in zijn afscheidsrede. Daar houdt Jezus aan vast tot het einde. Hij geeft het ook als opdracht mee aan zijn leerlingen. We hebben het dan niet over platoonse liefde, zuiver geestelijk, zonder body, maar om de vele vormen van tastbare liefde. De liefde van mens tot mens, de liefde als inzet voor gerechtigheid in de samenleving, de liefde als levensstijl in onze wereld in volle verandering, de liefde als kleine goedheid in de dagelijkse omgang.